Utworzenie Lapidarium było zapoczątkowane umieszczeniem na terenie przyszkolnym głazu, a na nim zegara słonecznego ufundowanego przez radę rodziców w 2011 r.
Po zweryfikowaniu informacji dotyczących występowania głazów narzutowych na terenie gminy zlokalizowano duży głaz narzutowy w miejscowości Dębień. Ważący około 30 ton kamień wydobyto 25 października 2014r. Otrzymał „imię” „Cyryl” na pamiątkę pierwotnego właściciela gruntów, w których był zakopany. „Cyryl” spoczywał na gruntach państwa Ładów i po raz pierwszy kamień próbowano wydobyć w latach dziewięćdziesiątych minionego wieku, ale ze względu na pokaźne rozmiary i duże koszty zrezygnowano z tego przedsięwzięcia.
W 2014r. wydobycia i przetransportowania głazu podjęła się Firma Budowlana Hoffer z Działdowa. Głaz wydostano bez większych problemów. Operacja została sfinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie za pośrednictwem Warmińsko-Mazurskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie – Olsztyńskiego Centrum Edukacji Ekologicznej.
Po zebraniu informacji od uczniów i ich rodziców na temat ciekawych okazów w listopadzie 2014 r. przetransportowano na teren szkoły następne znalezione okazy. W kwietniu i maju 2015 r. rozpoczęły się kolejne prace.
Prace planistyczne obejmowały również zaprojektowanie i wykonanie tablic informacyjnych na temat powstawania i rodzajów skał. Ponadto zakupiono drewniane donice, w których posadzono zioła oraz krzewy ozdobne wokół terenu ekspozycji głazów.
Złożono także wniosek do Rady Gminy w Rybnie z prośbą o ustanowienie „Cyryla”- pomnikiem przyrody. 11.06.2015r. wpłynęło pismo z RDOŚ w Olsztynie potwierdzające zasadność ustanowienia. Podczas sesji Rady Gminy dnia 23.06.2015 podjęta została uchwała w tej sprawie. Wielkie zasługi w przygotowaniu informacji o głazach mają Alicja Szarzyńska OCEE w Olsztynie i dr Dariusz Gałązka PIG w Warszawie.
W całe przedsięwzięcie zaangażowała się liczna grupa nauczycieli i uczniów. Dzięki dużej staranności w tworzeniu lapidarium jest ono miejscem edukacji ekologicznej, a dokładnie petrograficznej. Na otwarcie zostali zaproszeni goście; władze powiatu, gminy, dyrektorzy szkół i nauczyciele. Uroczystość została poprzedzona wykładem na temat przeszłości geologicznej Polski północno – wschodniej, w tym gminy Rybno, który wygłosił dr hab. inż. J. Pawluczuk z UWM w Olsztynie.
Dzięki inicjatywie p. Piotra Rydla, p. Bogdana Wantowskiego i współudziale p. Aleksadra Hillara obok lapidarium powstała wiata, która służy jako „zielona klasa”. Uroczystość otwarcia została wzbogacona przepięknym montażem przygotowanym przez grupę teatralną, której opiekunem jest p. Beata Ligman.
Do grona darczyńców naszego LAPIDARIUM należą:
- Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Olsztynie i Gospodarki Wodnej w Olsztynie
- Alicja Szarzyńska Olsztyńskie Centrum Edukacji Ekologicznej w Olsztynie
- dr Dariusz Gałązka Państwowy Instytut Geologiczny W-wa
- Małgorzata i Marek Ładowie Dębień
- Jarosław Labicki Usługi Remontowo - Budowlane Rybno
- Piotr Rydel gospodarstwo ekologiczne Rumian
- Bogdan Wantowski Wan-Bud Rybno
- Aleksander Hillar Tartak Tuczki
- Dorota i Ireneusz Prudzyńscy Firma Direx
- Dariusz Karbowski
- Mariusz Licznerski firma reklamowa
- Maria i Piotr Szczepańscy Truszczyny
- Tadeusz Jastrzębski Dębień Firma transportowa
- Mirosław i Kornel Remus Usługi Remontowo – Budowlane Grądy
źródło: ZS Rybno
